دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 36 |
فرمت فایل | docx |
حجم فایل | 267 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 144 |
تحقیق حاضر به بررسی اثر بخشی هوش هیجانی در کاهش وابستگی به فیسبوک دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر تهران پرداخته است.
فرضیه های تحقیق عبارتند از :
1- آموزش ارتقاء هوش هیجانی موجب کاهش وابستگی دانش آموزان دبیرستانی به فیس بوک می شود.
2- پس از گذشت1 ماه تاثیر آموزش ارتقاء هوش هیجانی بر کاهش وابستگی به فیس بوک تداوم خواهد داشت.
ابزارهای اندازه گیری این تحقیق پرسشنامه هوش هیجانی بار– ان و پرسشنامه ی وابستگی به فیس بوک است.
گروه نمونه شامل دانش آموزان دبیرستان دخترانه تهران است .
این تحقیق از نوه همبستگی می باشد و بر اساس فرضیه ها و با استفاده از روش رگرسیون این نتایج به دست آمده است.
1- آموزش ارتقاء هوش هیجانی موجب کاهش وابستگی دانش آموزان دبیرستانی به فیس بوک می شود.
2- پس از گذشت1ماه تاثیر آموزش ارتقاء هوش هیجانی بر کاهش وابستگی به فیس بوک تداوم خواهد داشت.
فهرست مطالب
چکیده 1
فصل اول : مقدمه پژوهش
1-1- مقدمه 3
1-2- بیان مسأله 4
1-3- اهمیت پژوهش 4
1-4- اهداف تحقیق 6
1-4-1- هدف اصلی 6
1-4-2- اهداف فرعی 7
1-5- سؤالات و فرضیههای تحقیق 7
1-6- تعریف عملیاتی و مفهومی متغیرهای تحقیق 7
1-6-1- تعریف مفهومی 7
1-6-2- تعریف عملیاتی 8
فصل دوم: مروری برادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- تعریف وابستگی 10
2-2- وابستگی و رسانه 11
2-3- اعتیاد اینترنتی 14
2-4- نشانه ها و علایم بالینی اعتیاد اینترنتی 17
2-4-1-نشانه های روان شناختی 18
2-4-2-نشانه های جسمانی 18
2-4-3-نشانه های رفتاری 18
2-4-4-نشانه های شناختی غیرسازشی 18
2-5- فیسبوک چیست؟ 19
2-6- نشانه های فیس بوک بازان 22
2-7- تاثیرات فیس بوک بر ابعاد مختلف زندگی 22
2-8- آسیب های روانی وابستگی به فیس بوک 31
2-9- هوش هیجانی چیست 32
2-10- اهمیت هوش هیجانی 38 2-10-1- اهمیت هوش هیجانی درکنترل هیجانات 39
2-10-2- اهمیت هوش هیجانی درروابط اجتماعی 40
... 2-10-3- اهمیت هوش هیجانی در مدیریت41
... 2-10-4- اهمیت هوش هیجانی در موفقیت افراد 41
2-11- ادراک هیجانات 42
2-12- توضیحاتی درباره اصطلاحات مختلف مربوط به هوش هیجانی 44
2-12-1- سواد هیجانی 44
2-12-2- توانش هیجانی 46
2-13- الگوهای نظری هوش هیجانی 48
2-13-1- هوش هیجانی مبتنی بر رگه و توانش 48
2-13-2- الگوهای آمیخته 50
2-13-3- الگوهای توانایی 53
2-14- وجوه اشتراک الگوهای مختلف هوش هیجانی 54
2-15- فرایند تحولی هوش هیجانی 59
2-16- عوامل موثر بر فرایند تحول هوش هیجانی 65
2-16-1- اجتماعی شدن 66
2-16-2- نقش والدین 66
2-16-3- سهم واکنش های والدین به هیجان های کودکان 67
2-16-4- سهم آموزش / پرورش والدین درباره ی هیجان ها 67
2-16-5- سهم همسالان 68
2-16-6- سهم بالقوه ی واکنش های دوستان به هیجان های دیگران 68
2-16-7- سهم بالقوه ی آموزش / پرورش دوستان درباره هیجان ها 69
2-16-8- تحول شناختی 70
2-17- کارکردهای هوش هیجانی 71
2-17-1- هوش هیجانی،تفکرو روابط اجتماعی 71
2-17-2 - هوش هیجانی: انطباق با رویدادهای استرس زا 75
2-18- مروری بر تحقیقات انجام شده 77
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1- جامعه آماری 81
3-2- حجم نمونه و روش نمونه گیری 81
3-3- طرح تحقیق 81
3-4– روش اجرای پژوهش 82
3-4-1- شرح جلسات82
3-5- ابزار پژوهش 84
3-5-1- پرسشنامه هوش هیجانی بار- ان 84
3-5-2- مشخصات آزمون هوش هیجانی بار – اُن 84
3-5-3- نحوۀ نمره گذاری 86
3-5-4- پرسشنامه اعتیاد به فیس بوک برگن 88
3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها 88
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- تحلیل توصیفی داده ها 90
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- بحث و نتیجه گیری 96
5-2- محدودیت های پژوهش 98
5-3- پیشنهادات 98
منابع و مآخذ 99
منابع فارسی 100
منابع انگلیسی 102
پیوست ها 107
فهرست جداول
عنوان شماره صفحه
جدول2-1- 55
جدول3-1- 81
جدول3-2- 87
جدول4-1- 90
جدول4-2- 91
جدول4-3- 91
جدول4-4- 92
جدول4-5- 93
جدول4-6- 94
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 177 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 136 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 26 |
روان شناسی تربیتی یکی از مهمترین رشته های است که به بحث و بررسی پیشرفت های درسی و نارسائی های تحصیلی یاد گیرندگان می پردازد به عبارتی روان شناسی تربیتی شاخه ای از علم روان شناسی است هدف آن کمک به دست اندرکاران تربیت در بر خورد درست با مسائل آموزشی و تربیتی است.
فهرست مطالب
مقدمه
دیدکلی
تاریخچه
نقش و تاثیر در زندگی
ساختار
شیوه عمل
ارتباط با سایر علوم
کاربردها
فصل اول: روانشناسی تربیتی
تعریف روانشناسی تربیتی
موضوع روانشناسی تربیتی
فصل دوم: عواطف
طبقه بندی عوطف
رشد عواطف در اطفال
فصل سـوم: هــــوش
تعریف هوش
انوع هوش
عوامل مؤثر در هوش
خارج قسمت هوش(بهره هوشی)
رشد هوش
منابع
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 54 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 269 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 81 |
در طول دهه های گذشته تغییر بسیاری کرده است و برطبق دیدگاههای غالب و ارزشهای رایج روز در هر دوره ، تعیین شده است و ابزاری که برای اندازه گیری آن بکار رفته می رود همچنان در حال تغییر خواهد بود . هوش جنبه ای ازجنبه های گوناگون تفاوتهای فردی است که هنوز درچارچوب کامل قرار نگرفته است ، از جملههای ویژگیهای فردی فرآیندهای ذهنی هستند که مشاهده مستقیم این تفاوت در آنها بسیار دشوار و گاهی غیر ممکن است و لذا ما فقط از روی اعمال که اشخاص انجام می دهند ، قادر هستیم که به نیروهای ذهنی آنها پی ببریم ، مثلاً : کودکی که مسائل را زودتر یاد می گیرد کودک با هوش نامیده می شود ، ولی کودک که نمی تواند به آن سرعت فرا گیرد وقتی مهارتهای ساده را هم به زحمت می آموزد ، از لحاظ توانائیهای ذهنی دارای هوش ضعیف است بدین معنی که هر دو کودک استعداد ذهنی دارند ولی این استعداد در اوّلی بیشتر از دوّمی است[1] . ( اسدی ، 74 )
هوش بر خلاف تصور عامه یک جوهر یا ملکه نیست بلکه متضمن اعمال واکنشهای ذهنی پیچیده ای است که در رفتار فرد ظاهر می شود . از همین روست که از هوش به خودی خود نمی توان تعریف جامعی ارائه دارد و سعی در تعریف ارائه هر تعریف مجددی از هوش ، نتیجه اش نامفهوم یا حداقل نارسا بودن تعریف است . لذا بسیاری از روان شناسان ، روش غیر مستقیم پیش گرفته و مثلاً از توضیح تفاوت میان هوش و عادت ، هوش وغریزه ، هوش و استعداد برای نشان دادن و جوه افتراقی آنها ، استفاده کرد ، و به تعریف معنا.ی آن نزدیک می شود و آن گاه این تعاریف کامل نشده را در هم ادغام کرده و با شناخت مجموعة ، این فعالیت ، به تصور کلی و مفهوم هوش نامحدودی نزدیک می شوند . شناختی که تنها از طریق تظاهراتش در رفتار میسر می شود .(اسدی ، 74 )
هوش معمولاً در فهرست ویژگیهای فرد آمده و از جمله خصائص کم و بیش ثابت رفتار بشمار می رود . توصیف و اندازه گیری هوش قسمت عمدة وقت روانشناسان را به خود اختصاص داده است .
مطالعات آنان در این زمینه ارزش علمی و نظری دارد . ارزش علمی عبارت است از پی بردن به میزان کارآمدی افراد و تعیین اینکه ایشان تا چه حدودی و درچه قسمتهایی می توانند مفید واقع شده و موفقیت بدست آورند و ارزش نظری تحقیقات روانشناسان در مورد هوش این است که می توانند شناخت انسان را در مورد خودش بیشتر کنند و تا حدی موجب ارضای کنجکاوی او شوند ( آستانبوس ، 74 )
وقتی ما از هوش انسان می گوئیم در واقع به رفتار و کردار او در موارد مختلف ، که از وضعیت هوش او حکایت می کند توجه داریم
فهرست مطالب
مفهوم هوش
هوش کلی
جنبه های مورد توجه روان شناسان
تعاریف هوش
ویژگیهای هوش
ویژگیهای عمومی هوش
انواع هوش
نظریه های معاصر هوش
نظریه های عاملی
نظریه های دو عاملی اسپیرمن
نظریه چند عاملی ترستون
تحلیل عوامل ترستون
مدلهای سلسله مراتبی ورنون
نظریة کتل
نظریه دو سطحی جنسن
نظریه های فرایند مداری هوش
نظریة شناختی پیاژه
نظریه باز نمایی برونر
رویکرد و یا دیدگاه مؤلفه ای
جدول مولفه های هوش استبرنبرگ
یک توانایی یا چند توانایی
نظریه هوش گلیفورد
هوش و وراثت
خویشاوندی نسبی و هوش
تأثیرات فرهنگی در رشد کودک
تأثیر طبقه اجتماعی
پایگاه اجتماعی و اقتصادی
هوش
تفاوتهای جنسیتی در عملکرد هوش
آیا بهرة هوش ثابت است ؟
انواع تیز هوش و طبقه بندی تیز هوشان
ویژگیهای تیز هوشان
همبستگی هوش و حجم مغز
نکات ضروری در مورد بهداشت و روان کودکان
تاریخچة پیدایش مقیاس اندازه گیری هوش
آزمونهای هوش .
آزمون هوش استانفورد – بینه ( فردی )
مقیاس جدید استنفوردبینه
مقیاس هوش وکسلر
آزمونهای گروهی هوش
آزمونهای چند بعدی هوش
آزمونهای ریون
طبقه بندی آزمونهای هوش بر حسب گروههای سنی
ب : مهد کودک
تأثیرکودکستان در رفتار اجتماعی کودک
تأثیر کودکستان در رشد مفاهیم ذهنی اطفال
رفتار اجتماعی در سنین بیش از مدرسه
واکنشهای عاطفی متقابل اجتماعی
فاقد منابع
دسته بندی | علوم انسانی |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 235 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 145 |
مقاله بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی وهوش همسران در 145 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست جدولها
عنوان ........................................................................................................................ صفحه
جدول 1-1- تفسیر کیفی معادلهای هوشبر آزمون ماتریسهای پیشرو............................................. 7
جدول 1-4- یافتههای توصیفی نمرات رضایت زناشویی وهوش مردان ......................................... 123
جدول 2-4 - یافتههای توصیفی نمرات رضایت زناشویی وهوش زنان............................................ 123
جدول 3-4- یافتههای توصیفی نمرات رضایت زناشویی مردان وزنان ............................................ 124
جدول 4-4- یافتههای توصیفی نمرات هوش مردان وزنان ............................................................... 125
جدول 5-4- ضریب همبستگی بین رضایت زناشویی وهوش مردان............................................... 126
جدول 6-4- ضریب همبستگی بین رضایت زناشویی وهوش زنان ................................................. 127
جدول 7-4- نتایج آزمون tمستقل برای رضایت زناشویی مردان وزنان ........................................ 128
جدول 8-4- نتایج آزمون t مستقل برای هوش مردان وزنان ........................................................... 128
فهرست نمودارها
عنوان ........................................................................................................................ صفحه
نمودار 1-4........................................................................................................................................................ 124 میانگین نمرات رضایت زناشویی وهوش مردان وزنان
نمودار 2-4........................................................................................................................................................ 125 میانگین نمرات رضایت زناشویی مردان وزنان
نمودار 3-4........................................................................................................................................................ 126 میانگین نمرات هوش مردان وزنان
فهرست مطالب
عنوان ........................................................................................................................ صفحه
چکیده
مقدمه................................................................................................................................................................... 1
فصل اول :گستره علمی موضوع پژوهش
1- موضوع پژوهش.......................................................................................................................................... 4
2- هدفهای پژوهش ....................................................................................................................................... 4
3- امکان بررسی موضوع پژوهش واهمیت آن ...................................................................................... 5
4- سؤالهای پژوهش ...................................................................................................................................... 5
5- فرضیههای پژوهش................................................................................................................................... 6
6- متغیرها وتعریف عملیاتی آنها................................................................................................................ 6
خلاصه................................................................................................................................................................. 8
فصل دوم:ادبیات وپیشینه تحقیق
تعریف رضایت................................................................................................................................................ 10
تعریف رضایتمندی زناشویی.......................................................................................................................... 11
ازدواج ............................................................................................................................................................... 12
تعریف ازدواج .................................................................................................................................................... 12
فوائد ازدواج........................................................................................................................................................ 13
ازدواج دختر وپسر ریشههای دوران کودکی .............................................. 14
افکار مسموم .......................................................................... 17
بهداشت روانی ......................................................................... 17
بهداشت روانی از دیدگاه اسلام وعرفان .................................................. 20
مهمترین عوامل برای ازدواجهای موفق................................................... 20
پختگی روانی ورشد عاطفی فکری طرفین................................................ 20
طرز تفکر وعقاید وتمایلات .............................................................. 21
طرز تلقی ونگرشها ..................................................................... 22
عقاید مذهبی .......................................................................... 23
اختلافات طبقاتی ...................................................................... 23
میزان تحصیلات ....................................................................... 24
توافق وطرز فکر درباره امورجنسی ...................................................... 24
تولد فرزند.............................................................................. 25
تعداد فرزندان.......................................................................... 26
اخلاق ................................................................................. 26
دخالت اطرافیان وبستگان ............................................................... 27
تفاوت سنی بین زن وشوهر ............................................................ 27
رابطه با اولیا ........................................................................... 28
ویژگیهایی که در امر زناشویی نقش منفی دارد............................................ 29
وجوهی از اختلافات زناشویی ...................................................................................................................... 31
نیازهای احساسی زن ومرد............................................................................................................................. 31
چگونه میتوان در زندگی خوشبخت بود................................................................................................... 32
نیاز اساسی ازدواج موفق................................................................................................................................. 33
نقش زن در زندگی امروز .............................................................................................................................. 35
زن در نقش همسری ...................................................................................................................................... 35
موقعیت زن در اسلام ..................................................................................................................................... 36
ازدواج از نظر اسلام.......................................................................................................................................... 37
سختگیری در مسئله ازدواج.......................................................................................................................... 38
اهداف والای ازدواج در اسلام....................................................................................................................... 38
معیارهای انتخاب همسر ............................................................................................................................... 40
خواستگاری......................................................................................................................................................... 42
مهریه.................................................................................................................................................................... 42
جهیزیه ............................................................................................................................................................... 43
عقد وعروسی...................................................................................................................................................... 44
حقوق زن وشوهر.............................................................................................................................................. 45
رفتار...................................................................................................................................................................... 46
گفتار..................................................................................................................................................................... 46
هدف زندگی ازدید قرآن ............................................................................................................................... 46
اساس رابطه زناشویی از نظر قرآن کریم .................................................................................................. 47
خانواده................................................................................................................................................................. 48
تیپهای خانواده................................................................................................................................................... 49
خانواده متزلزل . .............................................................................................................................................. 50
خانواده متعادل.................................................................................................................................................. 50
خانواده متکامل.................................................................................................................................................. 50
ویژگیهای ارتباط سالم زن و شوهر.............................................................................................................. 51
ویژگیهای ارتباط ناسالم زن و شوهر............................................................................................................ 52
توصیههایی برای زن وشوهرها...................................................................................................................... 53
شیوههای کاربردی برای رسیدن به تفاهم ............................................................................................... 53
طلاق........................................................................................................................... 54
خانواده گسسته ........................................................................................................................................... 56
اختلافات خانوادگی ......................................................................................................................................... 56
تاثیر فروپاشی ازدواج وجامعه........................................................................................................................ 57
انواع عوارض بعد از طلاق.............................................................................................................................. 58
تدابیر اسلام برای پیشگیری از طلاق......................................................................................................... 59
هوش................................................................................................................................................................... 60
تعریف هوش...................................................................................................................................................... 60
وضعیت هوش در سازمان واعمال ذهنی .................................................................................................. 63
هوش عملی وهوش نظری............................................................................................................................. 64
هوش واستعدادهای دیگر............................................................................................................................... 65
ماهیت عامل g ................................................................................................................................................ 67
تست هوش چیست......................................................................................................................................... 67
بهره هوشی (هوشبهر )چیست...................................................................................................................... 67
بهره هوشی وتوانائیهای دیگر ذهنی............................................................................................................. 69
ماهیت هوش .................................................................................................................................................... 70
الف- هوش بعنوان توان درک رابطه........................................................................................................... 71
ب- هوش بعنوان توان سازگاری با موقعیتهای جدید............................................................................ 71
پ- هوش بعنوان ظرفیت یادگیری ............................................................................................................ 72
ت- هوش بعنوان قدرت وتفکر انتزاعی .................................................................................................... 72
عوامل موثر در رشد هوش ............................................................................................................................ 72
نقش محیط ووراثت در تشکیل هوش........................................................................................................ 73
1- وراثت وهوش.............................................................................................................................................. 73
2- ازدواج میان خویشاوندان وهوش ......................................................................................................... 75
3- هوش چگونه به ارث میرسد.................................................................................................................. 75
4- محیط وهوش............................................................................................................................................. 75
5- نقش زمان در تشکیل هوش................................................................................................................... 76
6- عوامل محیطی موثر در رشد هوش...................................................................................................... 77
آزمون استانداردشده هوش............................................................................................................................ 78
آزمونهای هوش ................................................................................................................................................ 80
آزمونهای گروهی............................................................................................................................................... 81
آزمونهای فردی هوش...................................................................................................................................... 82
دیدگاه نظری مختلف از مفهوم هوش......................................................................................................... 83
نظریههای معاصر هوش.................................................................................................................................. 84
الف: نظریههای عاملی هوش.......................................................................................................................... 85
نظریه دوعاملی اسپیرمن................................................................................................................................. 86
نظریه سلسله مراتبی........................................................................................................................................ 87
نظریه چند عاملی ترستون............................................................................................................................. 88
نظریه سه بعدی گیلفورد................................................................................................................................ 89
نظریه کتل درباره هوش متبلور وهوش سیال.......................................................................................... 90
نظریه دوسطحی جنسن................................................................................................................................. 91
ب: نظریههای فرایند مداری هوش.............................................................................................................. 92
نظریه شناختی پیاژه درباره هوش............................................................................................................... 93
نظریه بازنمایی برونر......................................................................................................................................... 95
مروری بر نتایج تحقیقات به عمل آمده در زمینه رضامندی زناشویی درداخل وخارج کشور..... 95
خلاصه ................................................................................................................................................................ 107
فصل سوم: فرایند روش شناختی بررسی تجربه موضوع
1-انتخاب نمونه................................................................................................................................................ 114
1-1- جامعه مورد بررسی............................................................................................................................. 114
2-1 روش نمونه گیری ................................................................................................................................. 115
3-1 نمونه منتخب.......................................................................................................................................... 115
2-ابزار وروش اجرای پژوهش....................................................................................................................... 115
1-1 ابزار پژوهش ........................................................................................................................................... 115
2-2 آزمون رضایتمندی زناشویی ENRICH...................................................................................... 115
3-2روش نمره گذاری پرسشنامه رضایتمندی زناشویی ENRICH............................................. 119
4-2آزمون ماتریسهای پیشرونده ریون RAIVEN.............................................. 120
5-2شیوه نمره گذاری ماتریسهای پیشرونده ریون RAIVEN................................. 120
6-2 روش اجرای پژوهش............................................................................................................................. 121
3-طرح پژوهش وروشهای آماری................................................................................................................. 121
1-1- معرفی طرحهای پژوهش .................................................................................................................. 121
1-2-روشهای آماری وتحلیل دادهها ......................................................................................................... 121
خلاصه................................................................................................................................................................. 122
فصل چهارم:ارائه وتحلیل نتایج کمی
1-یافتههای توصیفی ..................................................................................................................................... 123
2-یافتههای مربوط به تحلیل نتایج در چار چوب فرضیهها ............................................................... 126
خلاصه ................................................................................................................................................................ 128
فصل پنجم : بحث ونتایج کمی
1-بحث وبررسی درباره یافتهها ................................................................................................................... 130
2-تفسیر نهایی ................................................................................................................................................ 131
3-محدودیتهای پژوهش ................................................................................................................................ 137
4-پیشنهادات..................................................................................................................................................... 138
منابع........................................................................................................................... 139
پیوستها
جدول دادههای خام مردان............................................................................................................................ 142
جدول داده های خام زنان.............................................................................................................................. 143
جدول نمرات رضایت زناشویی وهوش مردان........................................................................................... 144
جدول نمرات رضایت زناشویی وهوش زنان............................................................................................. 146
پرسشنامه رضایت زناشویی ........................................................................................................................... 148
برگ نمره گذاری ماتریسهای پیشرونده ریون........................................................................................... 150
فهرست جدولها
فهرست نمودارها
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی وهوش همسران صورت گرفته است. طرح پژوهش از نوع پس رویدادی بود واز طریق نمونهگیری در دسترس، 60نفر زن وشوهر (30زوج ) انتخاب شدند .ابراز پژوهش شامل پرسشنامه 47سوالی رضایت زناشویی Enrich وماتریسهای پیشرونده ریون بود.فرضیه تحقیق با استفاده از روش همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت ونتیجه ،در سطح اطمینان 99%دو فرضیه تحقیق یکی مبنی بر رابطه بین رضایت زناشویی وهوش مردان ودیگری مبنی بر رابطه رضایت زناشویی وهوش زنان رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد. دو فرضیه تحقیق بعدی با استفاده از روش t استودنت مورد بررسی قرار گرفت ونتیجه ،هردو در سطح اطمینان 99%رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد واین نتایج حاصل شد،بین رضایت زناشویی مردان وزنان وهمچنین بین هوش مردان وزنان تفاوت معناداری وجود ندارد.
مقدمه
پیامبر اکرم (ص) فرمودند:هیچ چیز نزد خدا محبوبتر از خانه ای که به ازدواج آباد شود نیست و هیچ چیز نزد خدا منفورتر از آشیانهای که در اسلام بوسیله طلاق از هم بپاشد نیست(مشکینی، 1359 ، ص182).
همسرگزینی، ازدواج، تشکیل خانواده، فرزند و تربیت او همه مراحلی از امتحان بزرگ الهی است که یکی پس از دیگری از راه میرسند و آدمی باکوله بار معرفت و اختیار، چنگ در ریسمان توکل الهی میزند تا به اوج قلههای پر غرور تکامل قدم نهد و خود را بر کشد ، تا در نهایت راههای پر پیچ و خم زندگی مقام والای (و رضوان من الله اکبر )را احراز نماید. ادارة زندگی مشترک و تدبیر نیکوی خانواده، همچون سایر امور نیازمند دانش کافی،دل اگاهی و بصیرت است. موفقیت در این حوزه،مجاهدت و سعی وافر میطلبد ،تا بتواند بارقههای هدایت الهی را به سوی خود جذب کند،خانواده متعادل،یکی از آرمانهای تشکیل زندگی و آرزوی برتر هر زوج جوانی است (شرفی ،1377،ص 14).
زناشویی و تاسیس زندگی مشترک خانوادگی یک خواسته طبیعی است. که غرائزش در وجود انسانها نهاده شدهاست و این خود یکی از نعمتهای بزرگ الهی است (امینی،1363،ص 3).
یکی از انگیزههای زیبا و متعالی بشر ،گرایش او به تشکیل خانواده و داشتن فرزند است . زندگی خانوادکی بشر صددرصد طبیعی است .به این معنی که آفرینش انسان به گونهای است که او را به طور فطری و طبیعی به سوی تشکیل کانون خانوادگی و داشتن فرزند سوق میدهد . شواهد تاریخی نشان میدهد که انسان در تمام طول تاریخ،زندگی خانوادگی داشته است (سادات ،1377،ص 17).
اندیشمندانی که تاریخ را از سر بصیرت مطالعه کردهاند بر این باورند که در طول تاریخ هیچ رسم و قانونی به اندازه همسر گزینی و تشکیل خانواده اهمیت نداشته است . علـت این حقیقت آن است که ازدواج یک امر نوعی است نه شخصی. یعنی هدف آن بقاوپرورش واستمرار نوع بشر است (سادات ،1377، ص 18).
پس از تشکیل خانواده زن و مرد از روی عشق و محبت در خدمت یکدیگر در میآیند و هر یک خود را وقف آسایش و راحتی دیگری میکند . در مرحلة بعد، این دو در خدمت پرورش و رفاه فرزندان قرار میگبرند وبه این ترتیب از حصار تنگ خودخواهی تنها برای خود کارکردن و جز خود کسی را ندیدن ، تا حدی خارج میشوند ، عواطف و ویژگیهای روحی آنها با قرار گرفتن در محدودة این پیوند صیقل میخورد و جز خود ، دغدغة کس دیگری نیز در درون آنها بوجود میآید . این تمرین مناسبی برای مبارزه با خودبینی و خودخواهی است که اولین شرط رشد و کمال آدمی به حساب میآید . بسیاری از نیازهای اساسی انسان در خانواده تأمین میشود : نیاز زیستی و غریزی به جنس مخالف ، نیاز به محبت ، عاطفه ، نیاز به داشتن فرزند و0000 (سادات ، 1377، ص 19 ) .
امروزه اختلال در نظام مقدس خانواده و بیاعتنایی به اصول ضروری و ارزشهای آن است که پایه های اصلی خود زمین را به تباهی کشیده و دوران معاصر را به نام (بیگانگی انسان از انسان ) که به بیماری غیر قابل علاج (بیگانگی انسان از خویشتن ) منتهی گشته است ، سزاوار نمودهاست . توقع یک جامعة صالح و مجتمع قابل تفسیر با (حیات اجتماعی معقول) بدون اصلاح نظام خانواده کاملاً بیجا و خلاف حقیقت است (انصاریان ، 1377 ، ص 3 ) .
در جامعة ما اهمیت آشنایی با و ظایف و حقوق همسران و راه و رسم زندگی زناشویی آنچنان که باید برای همگان روشن نشده و آموزش قبل از ازدواج جایگاه لازم خود را نیافته است . لازم است زوجین قبل از تشکیل خانواده با شرکت در کلاسهای آموزشی ویژه ، با مطالعه کتابهای مفید و کسب اطلاعات از افراد صاحبنظر ، آگاهیهای لازم را کسب کنند . با این گونه آموزشهای اولیه میتوان از بروز بسیاری از مشکلات در خانوادهها پیشگیری کرد (سادات ، 1377 ، ص 42 ) .
طلاق کاخ سعادت زوجین را ویران میکند و برای فرزندان محنت و رنج پدید میآورد . سرنوشت کودک تیره میشود و او از هر یتیمی ، یتیم تر میشود . امکان اینکه زوجین خود پس از طلاق به راحتی برسند ، بسیار کم است . خلاصه آنکه کودک بیشاز پدر و مادر قربانی حادثه طلاق است و بر عقل چنین والدینی که فقط به فکر خویشند و فرزند را فراموش میکنند باید شک کرد (قائمی ، 1368 ، ص 254 ) .
از نگاه نافذ امام علی (ع) مؤمن کسی است که علیرغم قلبی غمگین ، چهرهای پرنشاط دارد و این بهترین میزان و ضابطه برای ارزیابی لیاقت زن یا شوهر در زندگی مشترک است. برای تعادل در زندگی ، باید چون چشمه از درون جوشید و خرمی و زیبایی آفرید و به دیگران مسرت حیات عرضه نمود . باید دستی از آستین همت بیرون آورد و گرد و غبار افسردگی را از چهرهها (به ویژه همسر) زدود و گل لبخند را بر لبان آنان ، رویاند (شرفی ، 1377 ، ص 108 ) .
گستره علمی موضوع مورد پژوهش
در این فصل به بیان موضوع پژوهش و هدفهای پژوهش و همچنین اهمیت و ارزش تحقیق ، سؤالهای پژوهش و فرضیههای تحقیق پرداخته شده سپس تعاریف عملیاتی از متغیرها ارائه شدهاست . در انتهای فصل خلاصهای از مطالب مطرح شده در فصل اول ارائه میشود.
1-موضوع پژوهش
موضوع این پژوهش بررسی رابطة رضایت زناشویی و هوش همسران توسط تست رضایت زناشویی و تست پیشرونده ریون میباشد .
2- هدفهای پژوهش
اولین هدف این پژوهش بررسی رابطة معنادار بودن رضایت زناشویی با هوش در مردان میباشد .
دومین هدف این پژوهش بررسی رابطة معنادار بودن رضایت زناشویی با هوش در زنان میباشد .
سومین هدف این پژوهش بررسی تفاوت معنادار بودن رضایت زناشویی مردان و زنان میباشد .
چهارمین هدف این پژوهش بررسی تفاوت معنادار بودن هوش مردان و زنان میباشد .
3- امکان بررسی موضوع پژوهش و اهمیت آن
مفهوم ومقصود زناشویی وازدواج درطی قرنها وشرایط اقتصادی و اجتماعی وجغرافیایی و غیره پیوسته دستخوش تحول و تغییر بوده و با عوامل و نیازمندیهای گوناگون درآمیخته است . لیکن امروزه مفهوم زناشویی و ازدواج با شرایط قرن حاضر براساس محبت ، همکاری ،همدردی ، تفاهم و فداکاری متقابل و زندگی مشترک زن و مرد استوار است . عمدهترین اهدافی که تاکنون برای تحقیقات و مطالعات مختلفی که پیرامون موضوع خانواده صورت گرفتهاست مشخص نمودن ضرورت و اهمیت نقش خانواده در جوامع مختلف در جهت رشد و پیشرفت و اعتلای اهداف آرمانی آن جامعه بوده است . به عبارت دیگر محققان مختلف از ابعاد مختلف جامعهشناسی، مردمشناسی ، روانشناسی و غیره سعی نمودهاند تا با ارائه راهکارهای جدید زمینههای تداوم و انسجام بیش از پیش خانواده را مهیا سازند . زیرا امروز دریافتهاند که تنها در سایه امنیت و آرامش خانواده است که میتوان فرزندانی سـالم و پـویـا تـربیت نمود و از آنـجا کـه زن در خـانـواده نـقش مهمـی در انسـجام و شکلگیری شخصیت افراد خانواده دارد و زمانی میتواند نقش خود را کاملتر انجام دهد که دارای رضایتمندی زناشویی بیشتری باشد . لذا رضایت زن در ازدواج موضو ع مورد مطالعه تحقیقات متعدد قرار گرفته است .
4- سؤالهای پژوهش
آیا بین رضایت زناشویی با هوش در مردان رابطه معناداری وجود دارد؟
آیا بین رضایت زناشویی با هوش در زنان رابطه معناداری وجود دارد؟
آیا بین رضایت زناشویی مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد؟
آیا بین هوش مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد؟
5- فرضیههای پژوهش
بین رضایت زناشویی با هوش در مردان رابطه معناداری وجود دارد .
بین رضایت زناشویی با هوش در زنان رابطه معناداری وجود دارد .
بین رضایت زناشویی مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد .
بین هوش مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد .
6-متغیرها و تعریف عملیاتی آنها
متغیر پیش بینی کننده : در این پژوهش متغیر پیش بینی کننده هوش است . آلفرد بینه معتقد است که هوش توانایی فرد در قضاوت ،ادراک و استدلال درست است (اسکوئیلر و همکاران ،1372 ، ص 11 ) .
در این پژوهش متغیر هوش از طریق ماتریسهای پیشرونده ریون بزرگسالان ،60سؤالی سربهای (آ،
ب ، ت ، د ، ج ) اندازهگیری خواهدشد . جدول 1-1 تفسیر کیفی معادلهای هوشبهر آزمون ماتریسهای پیشرو را نشان میدهد .
دراین فصل، ابتدا یافتههای پژوهش را مورد بحث و بررسی قرار میدهیم.سپس به تفسیر نهایی نتیجة پژوهش و پیامدهای آن میپردازیم . از آنجا که هر پژوهشی، احتمالاً با محدودیتهایی مواجه است، با مطرح کردن آن محدودیتها، در راستای برطرف کردن آنها ، پیشنهادهایی ارائه میشود.
1- بحث و بررسی دربارة یافتهها
به منظور افزایش آگاهی به جوانان در حال ازدواج و حفظ نظام خانواده و ایجاد آرامش و تربیت فرزندان سالم وصالح و بالاخره جلوگیری از گسسته شدن خانوادهها و طلاق،پژوهش حاضر با بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی و هوش در بین همسران انجام شد.
رضایت زناشویی بعنوان احساسات عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر موقعی که همه جنبههای ازدواجشان را در نظر بگیرند تعریف شد(ذوالفقار،1380،ص 64).
به عنوان یک نتیجة کلی میتوان گفت، رضایت قلبی مهمترین عامل در بقای پیوند زناشویی و چون روحی در پیکر روابط همسری است(سادات،1377،ص 156).
خانواده کانون محبت،فداکاری، تفاهم و همکاری است و نباید شیوههایی که با این اصول منافات دارد،در آن به کار گرفته شود(سادات، 1377، ص 142).
احترام به زنان و گرامی داشتن آنها و پرهیز از تندخویی و بدرفتاری نسبت به آنها بطور قطع یکی از شاخصهای اصلی در سنت اسلامی است( سادات، 1377،ص 116).
در روایتی از حضرت فاطمه (س) آمدهاست «ارزشمندترین مردم کسانی هستند که با همسرانشان مهربان و بخشندهاند»(سادات، 1377، ص 117).
در این پژوهش ، فرضیههای تحقیق عبارت بودند از: بین رضایت زناشویی و هوش همسران رابطه معناداری وجود دارد و بین رضایت زناشویی و هوش همسران تفاوت معناداری وجود دارد و هدفهای پژوهش معنادار بودن رابطه رضایت زناشویی و هوش همسران و تفاوت معنادار بودن رضایت زناشویی و هوش در همسران میباشد. با استفاده از پرسشنامه 47 سؤالی رضایت زناشویی و ماتریسهای پیشرونده ریون بزرگسالان 60 سؤالی متغیرهای رضایت زناشویی و هوش مورد بررسی قرار گرفتند. چون میانگین رضایت زناشویی مردان43/53 و زنان33/52 دراین پژوهش نشانگر رضایت نسبی و همچنین نمره هوش آزمودنیهای مرد93/117 و آزمودنیهای زن13/116 دراین پژوهش نشانه افراد باهوش و ممتاز میباشند .
با استفاده از روش همبستگی پیرسون ، ضریب همبستگی بین این دو متغیر محاسبه شد. ضریب همبستگی 071/0و 059/0 نشانة نبودن همبستگی بین رضایت زناشویی و هوش همسران بود که در سطح 99 درصد اطمینان و یک درصد خطا فرض صفر قبول و فرض تحقیق ردشد.
همچنین با استفاده از روشt استودنت، تفاوت معناداری دوگروه مستقل بین این دو متغیر محاسبه شد(79/0=t)،(93/0=t)نشانة نبودن تفاوت معناداری بین رضایت زناشویی و هوش همسران بود که در سطح 99 درصد اطمینان و یک درصد خطا ، فرض صفر قبول و فرض تحقیق ردشد.
2- تفسیر نهایی
توجه ویژه اسلام به نهاد خانواده سبب شدهاست که این نهاد از موقعیتی ویژه در میان مسلمانان برخوردار شود. نظام خانوادگی اسلام با تکیه بر مبانی فطری و طبیعی ، ظریفترین نکتهها را در روابط میان زن و شوهر مورد توجه قرار میدهد و آیینی مدون را برای زندگی زناشویی بنا مینهد. یکی از اصولی که اسلام همواره به آن توجه دارد، رونق بخشیدن به خانواده و گرمی و استحکام این کانون است ، به گونهای که با هر عاملی که ممکناست از گرمی روابط زناشویی بکاهد، بشدت مبارزه کردهاست.در تعالیم اسلامی انجام وظایف همسرداری و مراعات اخلاق خانواده از بهترین عبادتها بشمار میرود و به این وسیله، طرفهای ازدواج به خدا نزدیک میشوند و بر مراتب بندگی و تقرب خود میافزایند ، از این رو، در جهان بینی اسلامی خانواده در هالهای از قداست قرار میگیرد ومفهومی ملکوتی مییابد و این ، همان زیر بنای مستحکمی است که نهاد خانواده را از سردی و سستی حفظ میکند و بر بالندگی آن میافزاید. در جامعة ما گروهی از مردم که بنا به علل فرهنگی، شیوة زندگی غربی را برگزیدهاند و زندگی خود را از بعد اخلاقی تهی ساختهاند ، گرفتار همان مشکلاتی هستند که جوامع غربی با آن دست به گریبانند. کاهش عواطف خانوادگی و سستی بنیان خانواده از جملة این مشکلات است. بررسیهای آماری نشان میدهد که برخورداری زوجین از تحصیلات عالی بتنهایی قادر به تقویت کانون خانواده نیست بلکه آنچه مهم است داشتن فلسفه زندگی ارضاء کنندهای است که بتواند با تقویت انگیزههای معنوی و انسانی ، بر غنای محتوایی زندگی بیفزاید.از آثار ونتایج مهم رسوخ فرهنگ غربی در کشورهای مشرق زمین ، کاهش انگیزههای معنوی است که آثار آن در کلیة عرصه های زندگی بویژه در روابط خانوادگی آشکار شدهاست.با وجود این ، هنوز عواطف خانوادگی نیرومندی در جامعة ما وجود دارد که میتوان و باید با آگاه ساختن مردم از وظایف خانوادگی و بویژه همسرداری، این عواطف را در جهت درست هدایت کرد و از بروز ضعف وسستی درانگیزههای معنوی افراد خانواده جلوگیری نمود(سادات ،1377، ص 12،13).
موفقیت خانواده در درجه اول به این بستگی دارد که انتخاب همسر از روی آگاهی و با توجه به معیارهای درست صورت گیرد( سادات،1377،ص 22).
اگر تنها مسائل و ارزشهای مادی و ظاهری را ملاک تصمیم و انتخاب خود قرار دهیم دیگر نباید انتظار وفاداری و صمیمیت و فداکاری و عاطفه را داشته باشیم(سادات،1377، ص 23).
زن و شوهری که هر دو در مکتب دین تربیت یافتهاند اگر چه از قبل همدیگر را نمیشناختهاند ، در موارد اساسی نقاط مشترک فراوانی با هم دارند(سادات ، 1377، ص 24).
آنچه ادامه زندگی را با همسر ممکن میسازد، تنها زیبایی او نیست، وجود تفاهم و کمالات روحی و اخلاقی همسر در این میان نقش والاتری بر عهده دارد(سادات،1377، ص 28).
برای زن و مردی که با یکدیگر پیمان زناشویی میبندند و وارد زندگی مشترک میشوند، پرداختن به وظایف همسری و جلب رضایت خاطر همسر وبالاخره رونق بخشیدن به کانون خانواده از مهمترین امور است( سادات، 1377، ص 43).
لازمه عشق و محبت ایناست که هر یک از زوجین به فکر راحتی، رضایت و رفاه طرف مقابل باشد و از آزردن و ناراحت کردن او به طور جدی بپرهیزد و تا آنجا که بتواند وسایل رشد او را فراهم سازد(سادات ،1377،ص 44).
اساس روابط زن و شوهر را تفاهم،تواضع واحترام متقابل و در یک کلام رفاقت تشکیل میدهد(سادات،1377، ص 53).
در یک زندگی مشترک، زن و شوهر باید سعی کنند تمامی خصوصیات ، علایق و حساسیـتهای یکدیگر را بشناسند و کاری نکنند که درست در نقطة مقابل حساسیتهای طرف مقابل قرار گیرند(سادات،1377،ص 120).
سازگاری به معنای تسلیم طلبی یا همرنگ شدن با محیط اجتماعی و از دست دادن شخصیت نیست بلکه برخورد انعطاف آمیز برای پرهیز از اختلاف و درگیری است(سادات،1377، ص 127).
واقع بینی ویژگی بسیار مهم و با ارزشی است که در همة امور و از جمله در زندگی زناشویی نقشی بسیار مهم دارد(سادات،1377، ص 128).
خوشبختی در دارایی و تجمل و قدرت و مقام نیست بلکه در عشق وصفا و آرامش است(سادات، 1377،ص 134).
الگوی مطلوب برای خانواده ایناست که زن و مرد نقش خاص خود را داشته باشند و در کنار هم و مکمل هم عهدهدار وظایف خانواده گردند(سادات،1377،ص 140).
زن باید با پذیرفتن نقش مدیریتی مرد و همکاری با او در ادارة امور خانواده شالودة محکمی رابرای خانواده وتربیت فرزندان پیریزی نماید (سادات ،1377،ص 141).